Bạn có biết thành phần phổ biến nhất trong quá trình chăm sóc da của bạn là gì không? Đó chính là chất hoạt động bề mặt! Từ chất tẩy rửa đến chất dưỡng ẩm và các sản phẩm trang điểm của bạn, chất hoạt động bề mặt có mặt trong hầu hết các mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc cá nhân. Không có cách nào chúng ta có thể làm mà không có chất hoạt động bề mặt trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Vì vậy, việc hiểu rõ về các chất này sẽ là tiền đề giúp bạn sử dụng chúng hiệu quả hơn!
Chất hoạt động bề mặt là gì?
Chất hoạt động bề mặt là thành phần chính của chất tẩy rửa. Như tên cho thấy, chất hoạt động bề mặt gợi lên hoạt động trên bề mặt bạn đang làm sạch, để giúp giữ bụi bẩn và loại bỏ nó khỏi bề mặt.
Xà phòng, dầu gội và dầu dưỡng tóc của bạn có chứa chất hoạt động bề mặt, vì chúng giúp làm sạch da đầu, da và tóc của bạn. Các hợp chất này tạo ra phản ứng tạo bọt dễ chịu khi trộn với nước. Chúng thường an toàn cho mọi loại da.
Ngoài xà phòng và chất tẩy rửa, chất hoạt động bề mặt cũng được sử dụng trong chất bôi trơn, mực, chất lỏng chống sương mù, thuốc diệt cỏ, chất kết dính, chất nhũ hóa và chất làm mềm vải.
Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về cách hoạt động hóa học của chất hoạt động bề mặt. Chất hoạt động bề mặt là dạng ngắn của các chất hoạt động bề mặt. Chất hoạt động bề mặt hoạt động tại các bề mặt phân cách, chẳng hạn như bề mặt phân cách dầu-nước hoặc không khí-nước. Nó làm thay đổi sức căng bề mặt (lực phân tử) giữa hai chất lỏng. Làm thế nào để họ đạt được điều này?
Chất hoạt động bề mặt là các phân tử amphiphilic, nghĩa là chúng có hai đầu:
- Đầu ưa nước (hydro: nước + philia: tình yêu) – đó là đầu ưa nước tự sắp xếp về phía các phân tử nước và di chuyển khỏi dầu và chất béo.
- Đuôi kỵ nước (hydro: nước + phobia: sợ hãi) – phần cuối này của phân tử di chuyển ra khỏi nước và thường thẳng hàng với dầu và chất béo.
Khi các chất hoạt động bề mặt được thêm vào dung dịch với nồng độ vừa đủ, chúng sẽ tổ chức lại theo cách mà các đầu ưa nước quay về phía nước. Các đuôi kỵ nước bắt dầu hoặc bụi bẩn, tạo thành các giọt nhỏ, còn được gọi là mixen (như hình bên dưới). Với tính chất hóa học này, chất hoạt động bề mặt có thể là chất tẩy rửa, chất nhũ hóa hoặc chất tạo bọt tuyệt vời.
Chất hoạt động bề mặt được tạo ra như thế nào?
Chất hoạt động bề mặt tổng hợp hầu hết được sản xuất bằng nguyên liệu ban đầu (chất phản ứng được sử dụng trong các phản ứng hóa học) như hóa dầu. Chúng tiếp tục trải qua các phản ứng hóa học như sulfonation (thêm lưu huỳnh) hoặc ethoxylation (thêm ethylene oxide). Có bản chất tổng hợp, chúng có thể được thiết kế hoặc trộn với các hóa chất khác để phục vụ các mục đích mong muốn của họ.
Tuy nhiên, cũng có một loạt các chất hoạt động bề mặt sinh học có những ưu điểm lớn như là một chất thay thế thân thiện với môi trường cho các chất hoạt động bề mặt tổng hợp. Đây là những chất hóa học do vi sinh vật tạo ra, nhưng đã xác định rõ nhóm ưa nước và kỵ nước.
Chất tạo bề mặt sinh học xuất hiện trong tự nhiên. Nấm, vi khuẩn và nấm men được biết là sản xuất chất hoạt động bề mặt sinh học. Chúng cũng có thể được lấy từ các nguồn thực vật như dừa và dầu cọ.
Các loại chất hoạt động bề mặt khác nhau
Chất hoạt động bề mặt không ion
Chất hoạt động bề mặt không ion có tính chất dịu nhẹ, đây thường là thành phần được ưa chuộng trong mỹ phẩm không có đặc tính tạo bọt hoặc tạo bọt.
Chất hoạt động bề mặt không ion có thể được kết hợp hiệu quả với các lớp chất hoạt động bề mặt khác. Stearyl alcohol, cetearyl alcohol là một số chất hoạt động bề mặt không ion phổ biến được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da.
Chất hoạt động bề mặt anion
Đây là những chất hoạt động bề mặt mang điện tích âm, loại bỏ dầu và bụi bẩn trên bề mặt da của bạn rất tốt. Chất hoạt động bề mặt anion là chất phổ biến nhất được sử dụng làm chất tẩy rửa chính trong xà phòng, dầu gội đầu và mỹ phẩm có tác dụng tẩy rửa mạnh. Tuy nhiên, chúng cũng có thể khắc nghiệt và gây kích ứng da.
Các chất hoạt động bề mặt như vậy thường được kết hợp với chất tẩy rửa thứ cấp lưỡng tính hoặc không ion để giảm độ khắc nghiệt. Một số ví dụ bao gồm, SLS (natri lauryl sulphat), natri stearat, alpha olefin sulfonat, v.v.
Chất hoạt động bề mặt cation
Mang điện tích dương, những chất hoạt động bề mặt này không có hiệu quả như chất tẩy rửa và do đó không được sử dụng trong chất tẩy rửa. Da của con người chủ yếu mang điện tích âm. Do đó các chất hoạt động bề mặt cation có xu hướng gắn chặt vào nó. Tuy nhiên, đặc tính này làm cho các chất hoạt động bề mặt này trở thành chất vận chuyển hiệu quả trong các sản phẩm điều trị cho da và tóc bị hư tổn.
Chất hoạt động bề mặt cation cũng được sử dụng trong chất dưỡng vải. Muối amoni bậc bốn là một trong những chất hoạt động bề mặt cation được sử dụng phổ biến nhất.
Chất hoạt động bề mặt Zwitterionic / lưỡng tính
Những chất hoạt động bề mặt này được đặt tên do sự hiện diện của cả điện tích dương và điện tích âm trong dung dịch. Chúng có thể điều chỉnh độ pH của môi trường mà chúng được thêm vào. Các chất hoạt động bề mặt như vậy có thể có tác dụng làm dịu da của bạn.
Chất hoạt động bề mặt lưỡng tính có thể được sử dụng làm chất hoạt động bề mặt thứ cấp trong các sản phẩm chăm sóc da để giảm kích ứng và tăng tạo bọt. Betaines, sulfobetaines, một số axit amin và phospholipid là những chất hoạt động bề mặt lưỡng tính thường được sử dụng.
Chất hoạt động bề mặt phổ biến được sử dụng trong mỹ phẩm
Dưới đây là một số chất hoạt động bề mặt thường được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da và tóc cùng với chức năng của chúng:
| Chất hoạt động bề mặt | Hàm số |
| SLS (Natri lauryl sulphat) ALS (Amoni lauryl sulphat) Olefin sulfonat | Chất tẩy rửa, chất tạo bọt |
| Natri stearat | Xà bông |
| Axit stearic | Chất khử mùi, chất chống mồ hôi |
| Cetrimonium clorua Stearalkonium clorua | Dầu dưỡng tóc |
| Natri Lauriminodipropionate Disodium Lauroamphodiacetate | Chất làm sạch dịu nhẹ cho da và tóc nhạy cảm |
| Cetyl alcohol Stearyl alcohol | Chất nhũ hóa, chất làm đặc |
| Cocamidopropylamine oxit | Chất tạo bọt |
| Este polysorbate | Chất hòa tan |
Vai trò của chất hoạt động bề mặt trong chăm sóc da
1. Chất tẩy rửa
Do bản chất amphiphilic của chúng, các chất hoạt động bề mặt có thể tạo thành các mixen giữ dầu, bụi bẩn hoặc bã nhờn. Nó làm lỏng chúng khỏi bề mặt da, sau đó có thể dễ dàng bị rửa trôi. Chúng được thêm vào các sản phẩm như xà phòng, dầu gội và sửa rửa mặt.
2. Chất nhũ hóa
Chất hoạt động bề mặt có thể được sử dụng làm chất nhũ hóa, giúp ổn định hỗn hợp của hai chất lỏng không hòa tan hoặc không hòa tan như dầu và nước, trong một thời gian dài. Chất nhũ hóa thường được sử dụng trong các loại kem, lotion, dầu dưỡng, v.v.
3. Chất tạo bọt
Nhóm chất hoạt động bề mặt này làm giảm sức căng bề mặt tại mặt phân cách không khí và nước. Chúng cũng tăng cường tạo bọt hoặc tạo bọt. Một ứng dụng tốt của các chất hoạt động bề mặt này là trong các sản phẩm như kem cạo râu, giúp làm mềm râu để cạo nhẵn.
4. Chất làm đặc
Một số chất hoạt động bề mặt nhất định có thể tương tác với các thành phần khác trong công thức, giữ chúng trong một mạng lưới các phân tử chất hoạt động bề mặt chính. Điều này dẫn đến sự dày lên của các sản phẩm. Chúng thường được sản xuất trong sản xuất kem dưỡng ẩm mùa đông dày, dầu dưỡng tóc khô, mascara, v.v.
5. Chất làm mờ
Một số chất hoạt động bề mặt có thể làm cho công thức trở nên mờ đục bằng cách hấp thụ ánh sáng và làm cho bề mặt được bôi lên trông sáng hơn. Chúng thường được sử dụng trong các công thức trang điểm.
5. Điều hòa
Các chất hoạt động bề mặt cation có thể tạo thành một lớp phủ bảo vệ, đàn hồi trên bề mặt da hoặc tóc, chúng thường được kết hợp trong các sản phẩm trang điểm, dầu dưỡng tóc, v.v.
8. Chất bảo quản
Do đặc tính diệt khuẩn, chất hoạt động bề mặt có thể được sử dụng làm chất bảo quản trong mỹ phẩm để kéo dài thời hạn sử dụng.
