Nốt ruồi là một đốm đen trên da có thể xuất hiện do bẩm sinh hoặc mắc phải trong cuộc đời. Nốt ruồi có thể có nhiều loại và bản chất thường vô hại. Trong một số trường hợp hiếm hoi, nốt ruồi có thể dẫn đến ung thư da được gọi là u ác tính. Bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu bạn có tiền sử gia đình mắc ung thư tế bào hắc tố. Vì vậy hãy theo dõi các nốt ruồi của bạn để có thể kịp thời có biện pháp điều trị thích hơp nhé!
Nốt ruồi là gì?
Nốt ruồi xuất hiện dưới dạng những đốm trên da thường sẫm màu hơn nước da bình thường của bạn. Nốt ruồi thông thường rộng vài mm, có thể phẳng hoặc nhô cao. Nốt ruồi có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên da của bạn, đơn lẻ hoặc theo nhóm. Thông thường một người trưởng thành có khoảng 15 đến 40 nốt ruồi trên cơ thể.
Thuật ngữ y học cho nốt ruồi phổ biến là ‘nevus’ bắt nguồn từ từ tiếng Latinh ‘naevus’ có nghĩa là vết bớt. Bạn có thể có một nốt ruồi khi sinh ra hoặc có được nó trong suốt cuộc đời của bạn. Các nốt ruồi mới phổ biến hơn khi còn nhỏ hoặc thiếu niên. Nốt ruồi có thể lớn dần về kích thước hoặc mất dần theo thời gian. Một số nốt ruồi có thể có lông mọc ra từ chúng. Tuổi thọ trung bình của một nốt ruồi thông thường là khoảng 50 năm.
Nguyên nhân nào gây ra nốt ruồi?
Nốt ruồi xuất hiện khi các tế bào chuyên biệt gọi là tế bào hắc tố kết tụ lại với nhau tại một vị trí cụ thể trên da. Tế bào hắc tố là các tế bào sản xuất sắc tố của da, chúng được trải đều để bảo vệ bạn khỏi các tia có hại của mặt trời.
Các gen của bạn đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành các nốt ruồi. Một đột biến trong gen BRAF chịu trách nhiệm cho việc tập hợp các tế bào hắc tố dẫn đến hình thành các nốt ruồi. Các yếu tố như tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc thay đổi nội tiết tố khi mang thai, cũng có thể dẫn đến sự hình thành các nốt ruồi mới hoặc thay đổi hình dạng hoặc màu sắc của các nốt ruồi đã có từ trước.
Các loại nốt ruồi
1. Nốt ruồi bẩm sinh
Như tên cho thấy, những nốt ruồi này đã có trên cơ thể kể từ khi sinh ra. Hầu hết các nốt ruồi bẩm sinh đều vô hại, mặc dù chúng có thể phát triển về kích thước hoặc thay đổi màu sắc khi trẻ lớn lên. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người có nốt ruồi bẩm sinh lớn hơn có nguy cơ mắc bệnh ung thư da cao hơn.
2. Nốt ruồi mắc phải
Đây là những nốt ruồi bình thường xuất hiện trên cơ thể sau khi sinh. Những người có tông màu da sáng hơn hoặc tóc đỏ dễ mắc những bệnh này hơn. Bản thân những nốt ruồi này không phải là ung thư. Nhưng những cá nhân có hơn 50 nốt ruồi thông thường dễ bị u ác tính hơn, một bệnh ác tính do sự phát triển không kiểm soát của các tế bào hắc tố.
3. Nốt ruồi không điển hình
Những nốt ruồi này thường có hình dạng bất thường và có thể trông giống như một khối u ác tính. Bạn có thể có những nốt ruồi không điển hình ở bất cứ đâu trên cơ thể, chẳng hạn như đầu, cổ, lưng hoặc thân mình. Chúng thường có hình dạng bất thường và có một màu. Bạn nên quan sát kỹ các nốt ruồi không điển hình để biết bất kỳ sự thay đổi nào về hình dạng hoặc màu sắc để đảm bảo chúng không biến thành u ác tính.
Những người mắc hội chứng FAMMM thường có tiền sử gia đình có họ hàng với nhiều nốt ruồi không điển hình trên cơ thể. Hội chứng này cũng liên quan đến nguy cơ cao mắc các khối u ác tính và thậm chí là các khối u ác tính khác như ung thư tuyến tụy. Một đột biến trong gen CDKN2A cùng với đột biến BRAF hiện diện trong khoảng 40% trường hợp.
4. Spitz Nevi
Những nốt ruồi này có hình vòm và có thể có màu hồng hoặc nâu. Chúng thường xuất hiện ở trẻ em và thanh niên trước 20 tuổi. Chúng phát triển nhanh chóng lên đến kích thước 1cm và sau đó ở trạng thái tĩnh. Trong một số trường hợp, một con spitz nevi có thể bị vỡ ra và gây chảy máu. Vì vẻ ngoài của một con spitz nevi rất giống với một khối u ác tính, bạn nên đưa nó đi kiểm tra bởi bác sĩ da liễu để loại trừ bất kỳ khối u ác tính nào.
Làm thế nào có thể được điều trị nốt ruồi?
1. Phẫu thuật
Bác sĩ sẽ phẫu thuật loại bỏ nốt ruồi, đặc biệt nếu họ nghi ngờ có khối u ác tính hoặc có thể dẫn đến ung thư da.
2. Điều trị bằng Laser
Điều trị bằng laser bởi một chuyên gia, có thể làm sáng sự xuất hiện của nốt ruồi. Nhưng có thể mất nhiều buổi để có kết quả rõ ràng và có thể khiến da bị đổi màu trong một số trường hợp.
3. Cạo râu bằng phẫu thuật
Thủ tục này một lần nữa được thực hiện bởi một bác sĩ. Nốt ruồi được cạo bằng lưỡi phẫu thuật và các tế bào được gửi đi sinh thiết để loại trừ bất kỳ khối u ác tính nào.
4. Đóng băng
Một lượng nhỏ nitơ lỏng được bác sĩ phun lên nốt ruồi để làm đông các tế bào gây ra sắc tố. Việc đông lạnh có thể gây phồng rộp, thường sẽ tự lành.
5. Biện pháp khắc phục hậu quả tại nhà
Bạn có thể thoa giấm táo hoặc dầu tỏi lên nốt ruồi để làm sáng màu của chúng. Tuy nhiên, hiệu quả của các phương pháp này vẫn chưa được khoa học chứng minh.
Làm thế nào để tôi biết nếu một nốt ruồi là ung thư?
1. Không đối xứng
Kiểm tra xem nốt ruồi có vẻ không đối xứng, tức là hai nửa của nốt ruồi không giống nhau về hình dạng, kích thước hoặc màu sắc.
2. Đường viền
Kiểm tra xem đường viền của nốt ruồi bình thường có mịn và tròn hơn không. Nếu nốt ruồi của bạn có đường viền gồ ghề, bạn nên kiểm tra nó.
3. Màu sắc
Bạn nên kiểm tra bất kỳ sự thay đổi đột ngột nào về màu sắc. Nốt ruồi thông thường có một màu nâu, trong khi u ác tính có thể có nhiều màu, như đỏ, trắng hoặc xanh lam.
4. Đường kính hoặc màu tối
Bất kỳ nốt ruồi nào có đường kính hơn 6mm có thể là một lý do đáng lo ngại. Ngoài ra, các khối u ác tính chủ yếu có màu tối, nhưng một số có thể có màu trắng.
5. Đang phát triển
Bất kỳ sự thay đổi đột ngột hoặc nhanh chóng nào về hình dạng, kích thước hoặc màu sắc của nốt ruồi đều có thể là dấu hiệu cho biết những thay đổi đang diễn ra bên trong nó và bạn cần được tư vấn với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn.
Tốt nhất là bạn nên theo dõi bất kỳ nốt ruồi cũ hoặc mới nào xuất hiện trên cơ thể và nhờ bác sĩ kiểm tra nếu bạn nghi ngờ có điều gì đó bất thường.
